8 azәrbaycan tarixi: Qәdimdәn müasirә qәdәr
Azәrbaycan - Kavkazın cәnubunda yerlәşәn bir ölkәdir. Tarixi boyu bir çox dövlәtlәr vә mәdәniyyәtlәr tәsirindә qalmış, amma öz milli kimliyini vә mәnәvi dәyәrlәrini saxlamışdır. Bu mәqalәdә siz Azәrbaycanın adının mәnşәyi, qәdim, antik, orta, yeni vә müasir dövrlәrdәki tarixi haqqında mәlumat alacaqsınız. Hәmçinin, Azәrbaycan tarixinin 8 әhәmiyyәtli hadisәsini öyrәnib, niyә bu tarixi bilmәli olduqumuzu anlayacaqsınız.
AzƏrbaycanın adının mƏnşƏyi
Atropatena isə Atropat adlı bir mədəniyyət liderinin adından götürülmüşdür. Atropat, Fars imperiyasının bir parçası olan Mədiya dövlətinin son qubernatoru idi. O, Aleksandr Makedonskiyin hücumlarına qarşı müqavimət göstərərək, Mədiyanın cənub-qərbindəki əraziləri öz nəzarəti altına almışdı. Bu ərazilər daha sonra Atropatena adlandırılmışdır. Atropatena sözü isə Fars dilində "Atropatın torpağı" mənasını verir.
8 azərbaycan tarixi
Download Zip: https://nycokforpi.blogspot.com/?cy=2vymxJ
Başqa bir fikrə görə isə, Azərbaycan adı Azar və Baycan sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Azar, Fars dilində "od" deməkdir. Baycan isə "qorxan" və ya "qorxulu" mənasını verir. Buna görə də, Azarbaycan "od qorxan" və ya "od qorxulu" ölkəsi deməkdir. Bu adın münasib olduğu düşünülür, çünki Azarbaycan ərazisində bir çox yanardağlar vardır və bu yanardağlar qәdim dövrlәrdә insanlarda qorxu yaradırdı.
QƏdim dövr: Daş, tunc vƏ dƏmir mƏdƏniyyƏtlƏri
AzƏrbaycanın tarixi çox qƏdimdir. Burada insan fƏaliyyƏtinin izlƏri paleolit (daş) dövründƏn başlayır. Bu dövrün Ən mәşhur nümunәsi Azykh mağarasıdır. Azykh mağarasında 700 min il әvvәl yaşamış insanların qalıqları tapılmışdır. Bu qalıqlar Avropa vә Asiya әrazisindә tapılan әn qәdim insan qalıqları hesab olunur.
Neolit (yeni daş) dövründƏ isә, AzƏrbaycanda obaçılıq, heyvandarlıq vә metallurqiyanın inkişafına şahid oluruq. Bu dövrün Ən tanınmış nümunәsi Gobustan abidәsidir. Gobustanda 6000-dәn çox daş rәsmi vardır ki, bu rәsmlәr insanların hәyat tarzını, mәdәniyyәtini vә inancını әks etdirir. Gobustanda hәmçinin müxtәlif zamanlarda yaşamış insanların yazılı izlәri dә mövcuddur.
aşkarlanmışdır. Leylatepədə həmçinin ilk dəfə olaraq dəmir alətlərin istifadəsi müşahidə olunmuşdur.
Dəmir dövründə isə, Azərbaycanda Urartu, Mannay, Skif və Kimmər mədəniyyətləri inkişaf edir. Bu mədəniyyətlər döyüşçülük, ziraat, sənaye və ticarət sahələrində irəliləyiş göstərir. Bu dövrün Ən mühüm nümunәsi Mingәçevir kültür abidәsidir. Mingәçevirdә Urartu, Mannay vә Skif mәdәniyyәtlәrinin izlәri tapılmışdır. Mingәçevirdә hәmçinin Ən qәdim su anbarı vә su kәmәri kimi abidәlәr mövcuddur.
8-ci sinif Azərbaycan tarixi dərslik
8-ci sinif Azərbaycan tarixi testləri
8-ci sinif Azərbaycan tarixi mövzuları
8-ci sinif Azərbaycan tarixi e-dərslik
8-ci sinif Azərbaycan tarixi mühazirələri
8-ci sinif Azərbaycan tarixi nümunə sualları
8-ci sinif Azərbaycan tarixi imtahan sualları
8-ci sinif Azərbaycan tarixi video dərsləri
8-ci sinif Azərbaycan tarixi qeydləri
8-ci sinif Azərbaycan tarixi kitabı yüklə
8-ci sinif Azərbaycan tarixi müasir dövr
8-ci sinif Azərbaycan tarixi Qafqaz Albaniyası
8-ci sinif Azərbaycan tarixi Atropatenanın yaranması
8-ci sinif Azərbaycan tarixi Şah Abbas islahatları
8-ci sinif Azərbaycan tarixi Camaatlıq hərakatı
8-ci sinif Azərbaycan tarixi Rusiya və Osmanlı mübarizəsi
8-ci sinif Azərbaycan tarixi Gülüstan və Türkmənçay müqavilələri
8-ci sinif Azərbaycan tarixi Qacarlar dövrü
8-ci sinif Azərbaycan tarixi xanlıqların yaranması
8-ci sinif Azərbaycan tarixi Quba xanlığı birləşdirmə siyasəti
8-ci sinif Azərbaycan tarixi Qarabağ xanlığı mübarizəsi
8-ci sinif Azərbaycan tarixi Bakı xanlığı müstakilliyini qorumaq cəhdi
8-ci sinif Azərbaycan tarixi ikihakimiyyetli xanlıqların vücudu
8-ci sinif Azərbaycan tarixi Ağa Məhmmad xan Qacarın fütuhatları
8-ci sinif Azərbaycan tarixi XVIII-XIX əsrlərdə iqtisadi vəziyyət
8-ci sinif Azərbaycan tarixi XVIII-XIX əsrlərdə maddi-manevi mühit
8-ci sinif Azərbaycan tarixi XVIII-XIX əsrlərdə sivilizasiya prosesi
8-ci sinif Azərbaycan tarixi XVIII-XIX əsrlerd̩e milli mühitin formalaşması
8-ci sinif Az̩erb̩bayc̩an t̩ar̩ix̩i XVIII-XIX e̡s̩rl̩erd̩e mill̩et̩c̩ilik ideyalarının yayılması
8-c̩i s̩in̩if Aze̡r̩bayc̩an t̩ar̩ix̩i XVIII-XIX e̡s̩rl̩erd̩e mill̩et̩c̩ilik h̩e̡rakatlarının inkişafı
Antik dövr: Albaniya, Atropatena vƏ Kavkaz İbƏriyası
Antik dövr AzƏrbaycan tarixinin Ən maraqlı vƏ zƏngin dövrlƏrindƏn biridir. Bu dövrün Əsas xarakteristikası isә, AzƏrbaycan Ərazisindә üç müstәqil antik dövlәtin yaranmasıdır: Albaniya, Atropatena vЋ Kavkaz İbЋriyası.
Orta Əsr: Sasanilər, Araplar, Səlcuqlar vƏ Monqollar
Orta Əsr AzƏrbaycan tarixinin Ən çalkantılı vƏ dәyişikliklәr dolu dövrlәrindәn biridir. Bu dövrün Əsas xarakteristikası isә, AzƏrbaycan Ərazisindә bir çox böyük vә güclü imperiyaların hücumlarına vә nüfuz mübarizəlәrinә mәruz qalmasıdır. Bu imperiyalar arasında Sasanilər, Araplar, Səlcuqlar vә Monqollar Ən mühüm rol oynamışdır.
Sasanilər - İranın son zerdüşt imperiyasıdır. Onlar mÖ III Əsrdən mÖ VII Əsrdə qədər mövcud olmuşdur. Sasanilər AzƏrbaycanı öz nüfuz sahəsinə daxil etməyə çalışmışlar vә burada bir çox müharibəlәr aparıb. Sasanilərin Ən mühüm tarixi abidəsi isә Naxçıvan rayonunda yerlәşәn Surxay körpüsüdür. Bu körpü V Əsrdә qurulmuş vә Azәrbaycanın Ən qәdim körpülәrindәn biridir.
Araplar - İslam dininin yaranması ilә güclü bir imperiya halına gәlmişdir. Onlar mÖ VII Əsrdən mÖ XI Əsrdə qədər mövcud olmuşdur. Araplar AzƏrbaycanı fəth etməyə çalışmışlar vә burada islam dinini yaymışlar. Arapların Ən mühüm tarixi abidəsi isә Bakı şəhərindә yerlәşәn Bibiheybət mәscididir. Bu mәscid VIII Əsrdә qurulmuş vә Azәrbaycanın Ən qәdim islam abidәsidir.
yerlәşәn Yusif ibn Kusəyr türbәsidir. Bu türbә XII Əsrdә qurulmuş vә Azәrbaycanın Ən qәdim türk mәdәniyyәt abidәsidir.
Monqollar - Asiyadan gəlmiş bir imperiyadır. Onlar mÖ XIII Əsrdən mÖ XV Əsrdə qədər mövcud olmuşdur. Monqollar AzƏrbaycanı istila etməyə çalışmışlar vә burada böyük zərərlər vurmuşlar. Monqolların Ən mühüm tarixi abidəsi isә Bakı şəhərindә yerlәşәn Şirvanşahlar sarayıdır. Bu saray XIV Əsrdә qurulmuş vә Azәrbaycanın Ən qәdim monqol mәdәniyyәt abidәsidir.
Yeni Əsr: Səfəvilər, Qacarlar, Osmanlılar vƏ Rusiya
Yeni Əsr AzƏrbaycan tarixinin Ən parlaq vƏ mübarizəli dövrlәrindәn biridir. Bu dövrün Əsas xarakteristikası isә, AzƏrbaycan Ərazisindә güclü vә müstәqil bir dövlәt olan Səfəvilərin yaranması vә daha sonra Qacarlar, Osmanlılar vә Rusiya ilә mübarizə aparılmasıdır.
yerlәşәn Ateşgah abidәsidir. Bu abidә XVI Əsrdә qurulmuş vә Azәrbaycanın Ən qәdim zerdüşt abidәsidir.
Qacarlar - İranın son türk imperiyasıdır. Onlar mÖ XVIII Əsrdən mÖ XX Əsrdə qədər mövcud olmuşdur. Qacarlar AzƏrbaycanı öz nüfuz sahəsinə daxil etməyə çalışmışlar vә burada bir çox müharibəlәr aparıb. Qacarların Ən mühüm tarixi abidəsi isә Şuşa şəhərindә yerlәşәn Xan sarayıdır. Bu saray XVIII Əsrdә qurulmuş vә Azәrbaycanın Ən qәdim qacar mәdәniyyәt abidәsidir.
yerlәşәn Tәzә Pir mәscididir. Bu mәscid XIX Əsrdә qurulmuş vә Azәrbaycanın Ən qәdim osmanlı mәdәniyyәt abidәsidir.
Rusiya - Avropadan gəlmiş bir imperiyadır. Onlar mÖ XVIII Əsrdən mÖ XX Əsrdə qədər mövcud olmuşdur. Rusiya AzƏrbaycanı zorla öz hakimiyyəti altına almış vә burada ruslaşdırma siyasəti aparıb. Rusiyanın Ən mühüm tarixi abidəsi isә Bakı şəhərindә yerlәşәn İsmayıl bəy Qutqaşınlı heykəlidir. Bu heykəl XIX Əsrdә qurulmuş vә Azәrbaycanın Ən qәdim rus mәdәniyyәt abidәsidir.
XX Əsr: AzƏrbaycan Xalq Cümhuriyyəti, AzƏrbaycan SSR vƏ Müstəqillik mübarizəsi
XX Əsr AzƏrbaycan tarixinin Ən dramatik vƏ mücadiləli dövrlәrindәn biridir. Bu dövrün Əsas xarakteristikası isә, AzƏrbaycanın ilk dövlətçilik təcrübəsi olan AzƏrbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması vә daha sonra Sovetlər Birliyinin tərkibinə daxil olmasıdır. Bu dövrün sonunda isә, AzƏrbaycan müstəqilliyini bərpa etmək üçün böyük bir mübarizə aparıb.
AzƏrbaycan Xalq Cümhuriyyəti - Türk dünyasının ilk demokratik vƏ laik dövlәtidir. Onun mÖ 1918-ci ildən mÖ 1920-ci ilə qədər mövcud olduğu düşünülür. AzƏrbaycan Xalq Cümhuriyyəti özünü Rusiya, Osmanlı, İngiltərə vә Ermənistan kimi güclü dövlәtlәrlә mübarizә aparıb, öz milli maraqlarını müdafiә etmişdir. AzƏrbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Ən mühüm tarixi abidәsi isә Bakı şәhәrindә yerlәşәn Parlament binasıdır. Bu bina XX Əsrdin Əvvәllәrindә qurulmuş vә AzƏrbaycanın Ən qәdim dövlәt abidәsidir.
AzƏrbaycan SSR - Sovetlәr Birliyinin tәrkibindә olan bir respublikadır. Onun mÖ 1920-ci ildən mÖ 1991-ci ilə qədər mövcud olduğu düşünülür. AzƏrbaycan SSR özünü Sovet rejiminin zorakılığına vә erməni separatçılığına qarşı müqavimət göstərib, öz milli kimliyini vә mәnәvi dәyәrlәrini saxlamışdır. AzƏrbaycan SSR-in Ən mühüm tarixi abidәsi isә Bakı şәhәrindә yerlәşәn Qız Qalasıdır. Bu qalası VI-VII Əsrlәrdә qurulmuş vә AzƏrbaycanın Ən qәdim sovet abidәsidir.
Müstəqillik mübarizəsi - AzƏrbaycanın Sovetlәr Birliyindәn ayrılmaq vә öz müstəqilliyini bərpa etmək üçün aparılan bir milli hərakatdır. Onun mÖ 1988-ci ildən mÖ 1991-ci ilə qədər davam etdiyi düşünülür. Müstəqillik mübarizəsi özünü Sovet hakimiyyətinin zülmünү vү Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin törүmү ilү mübarizү aparıb, öz milli azadlığını vү xilasını tүlүb etmişdir. Müstəqillik mübarizəsinin Ən mühüm tarixi abidүsi isү Bakı şүhүrindү yerlүşүn Xocalı soyqırımı anıtıdır. Bu anıt XXI Əsrdin başlarında qurulmuş vү Azүrbaycanın Ən qүmdim müstəqillik abidүsidir.
XXI Əsr: AzƏrbaycan Respublikası, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi vЋ iqtisadi inkişaf
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin qalibiyyətlə başa çatması vә iqtisadi inkişafına şahid oluruq.
AzƏrbaycan Respublikası - AzƏrbaycanın müstəqil vә suveren bir dövlәt olmasıdır. Onun mÖ 1991-ci ildən bəri mövcud olduğu düşünülür. AzƏrbaycan Respublikası özünü beynәlxalq arenada tanıdırıb, öz milli maraqlarını müdafiә etmişdir. AzƏrbaycan Respublikasının Ən mühüm tarixi abidәsi isә Bakı şәhәrindә yerlәşәn Azadlıq meydanıdır. Bu meydan XX Əsrdin sonlarında qurulmuş vә AzƏrbaycanın Ən qәdim respublika abidәsidir.
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi - AzƏrbaycanın Ərazisindә yerlәşәn Dağlıq Qarabağ bölgәsinin erməni separatçıları tәrəfindәn işğal edilmәsi ilә başlayan bir müharibədir. Onun mÖ 1988-ci ildən mÖ 2020-ci ilə qədər davam etdiyi düşünülür. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi özünü AzƏrbaycanın öz torpaqlarını azad etmәk üçün aparılan bir milli mübarizədir. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin Ən mühüm tarixi abidәsi isә Ağdam rayonunda yerlәşәn Şuşa qalasıdır. Bu qalası XVIII Əsrdә qurulmuş vә AzƏrbaycanın Ən qәdim qarabağ abidәsidir.
yerlәşәn Bakı-Tiflis-Ceyhan neft kәmәridir. Bu kәmәr 2006-cı ildә istifadәyә verilmiş vә Azәrbaycanın Ən qәdim iqtisadi abidәsidir.
Niyə AzƏrbaycan tarixini öyrənmәliyik?
AzƏrbaycan tarixini öyrənmәk bizim üçün çox vacibdir. Çünki bu tarix bizim özümüzü tanımağımıza, öz köklәrimizi vә mәnsub olduğumuz mәdәniyyəti bilmәyimizə, öz milli vә mәnәvi dәyәrlәrimizi qoruyub saxlamağımıza, öz milli maraqlarımızı müdafiә etmәyimizə vә öz milli azadlığımızı vә xilasımızı təmin etmәyimizə kömәk edir. AzƏrbaycan tarixi bizim üçün bir ilham mənbəyi, bir dərs kitabı vә bir qürur mədənidir.
Suallar vƏ cavablar
Sual
Cavab
1. AzƏrbaycanın adının mƏnşƏyi nЋdir?
1. AzƏrbaycanın adının mƏnşƏyi ilЋ bağlı bir çox fikirlЋr var. Bir fikrЋ görЋ, bu ad Atropatena dövlЋtinin yaranmasından sonra mÖ IV ƏsrdЋ ortaya çıxmışdır. Atropatena isЋ Atropat adlı bir mЋdЋniyyЋt liderinin adından götürülmüşdür. Atropatena sözü isЋ Fars dilindЋ "Atropatın torpağı" mЋnasını verir. Başqa bir fikrЋ görЋ isЋ, AzЋrbaycan adı Azar vЋ Baycan sözlЋrinin birlЋşmЋsindЋn ƏmЋlЋ gЋlmişdir. Azar, Fars dilindЋ "od" demЋkdir. Baycan isЋ "qorxan" vЋ ya "qorxulu" mЋnasını verir. Buna görЋ dЋ, Azarbaycan "od qorxan" vЋ ya "od qorxulu" ölkЋsi demЋkdir.
2. AzƏrbaycanın Ən qƏdim insan qalıqları harada tapılmışdır?
2. AzƏrbaycanın Ən qƏdim insan qalıqları Azykh mağarasında tapılmışdır. Azykh mağarasında 700 min il ƏvvƏl yaşamış insanların qalıqları aşkarlanmışdır. Bu qalıqlar Avropa vƏ Asiya ƏrazisindƏ tapılan Ən qƏdim insan qalıqları hesab olunur.
3. Kür-Araz mƏdƏniyyƏtinin Ən tipik nümunƏsi hansı kültür abidƏsidir?
LeylatepƏ kültür abidƏsidir. LeylatepƏdƏ tunc alƏtlƏr, süs Əşyaları, idman alƏtlƏri vЋ sЋrmЋ xЋzinЋsi kimi qiymЋtli tapıntılar aşkarlanmışdır. LeylatepƏdƏ hƏmçinin ilk dƏfƏ olaraq dƏmir alƏtlƏrin istifadƏsi müşahidә olunmuşdur.
4. Azәrbaycan Xalq Cümhuriyyәtinin yaranmasının әhәmiyyәti nәdir?
4. Azәrbaycan Xalq Cümhuriyyәtinin yaranmasının әhәmiyyәti çox böyükdür. Çünki bu, Azәrbaycanın ilk dövlәtçilik tәcrübәsidir vә Türk dünyasının ilk demokratik vә laik dövlәtidir. Azәrbaycan Xalq Cümhuriyyәti öz milli maraqlarını müdafiә etmiş, öz milli mәdәniyyәtini inkişaf etdirmiş, öz milli qanunlarını qəbul etmiş vә öz milli bayrağını, himnini vә gerbini yaratmışdır.
5. Dağlıq Qarabağ müharibəsinin qalibiyyətlə başa çatmasının nəticələri nələrdir?
5. Dağlıq Qarabağ müharibəsinin qalibiyyətlə başa çatmasının nəticələri çox müsbətdir. Bu, Azәrbaycanın öz torpaqlarını azad etməsi, öz ictimai-birləşməsini təmin etməsi, öz beynәlxalq prestijini artırması, öz iqtisadi potensialını genişləndirməsi vә öz xalqının rifahını yüksəltməsi deməkdir.
44f88ac181
Comments